Đo thị trường mắt

Đo thị trường mắt là một loại kiểm tra, đo lường khoảng cách mắt nhìn theo bất kỳ hướng nào mà không di chuyển và tầm nhìn nhạy cảm như thế nào ở các phần khác nhau của trường thị giác. Điều này giúp bác sĩ tìm ra một số loại chấn thương và loại bệnh mà người đó gặp phải, chẳng hạn như bệnh tăng nhãn áp,  thoái hóa hoàng điểm,...

1. Đo thị trường mắt là gì?

– Thị trường là khoảng không gian mắt quan sát được khi nhìn cố định vào một điểm. Không cần đảo mắt, chúng ta vẫn có thể nhìn thấy những gì ở phía trước mặt, bên trên, bên dưới và ở hai bên trái phải.

– Tầm nhìn tốt nhất thường nằm ngay giữa trường thị giá, vật thể càng xa trung tâm tầm nhìn càng không rõ ràng. Khi một vật thể di chuyển đủ xa sang một bên, nó sẽ biến mất hoàn toàn khỏi tầm nhìn của mắt.

– Đánh giá thị trường giúp định giá tình trạng võng mạc,  đường thị giác và trung tâm thị giác, đánh giá chức năng của các tế bào gậy trên võng mạc và đường dẫn truyền thần kinh thị giác đến vỏ não.

– Thị trường màu: võng mạc chu biên của người bình thường không phân biệt được màu sắc.

Từ ngoại biên tiến dần vào trung tâm, màu trắng được nhìn thấy đầu tiên, sau đó lần lượt là các màu xanh lơ, vàng, đỏ, xanh lá cây. Như vậy, thị trường với test sáng màu xanh lá cây là hẹp nhất, với test sáng trắng là rộng nhất. Thị trường với test màu cho phép nghiên cứu chính xác hơn cảm giác võng mạc. Trên thực tế lâm sàng, người ta dùng test màu để nghiên cứu tổn hại rất sớm ở vùng trung tâm. Có những trường hợp test trắng chưa có ám điểm trung tâm, nhưng với test màu có thể phát hiện được ám điểm.

2. Giới hạn thị trường bình thường

– Thị trường một mắt:

• Phía thái dương:  100° đến 110°
• Phía mũi: 60°
• Phía trên: 50-60°
• Phía dưới: 70°
• Giới hạn này có thể thay đổi tùy thuộc kích thước, cường độ và màu sắc test sáng.

– Thị trường hai mắt: Trục nằm ngang: 200°, trục thẳng: 130.

Là khoảng không gian mà 2 mắt cùng mở khi quan sát. Có 1 vùng thị trường chung cho cả hai mắt, những vật nằm trong vùng này đều được 2 mắt cùng nhìn thấy.

Trên lâm sàng người ta thường nghiên cứu thị trường riêng của mỗi mắt.

3. Tại sao lại cần phải đo trường thị giác?

Đo trường thị giác có thể giúp bác sĩ tìm ra các dấu hiệu ban đầu của một số căn bệnh như bệnh glôcôm (tăng nhãn áp) – một loại bệnh làm tổn thương thị lực dần dần. Một số người mắc bệnh tăng nhãn áp không nhận thấy bất kỳ vấn đề nào với thị lực của họ, nhưng khi kiểm tra trường thị giác cho thấy thị lực ngoại vi đang bị mất. Bệnh glôcôm là một bệnh nguy hiểm, thường xảy ra ở hai mắt, sẽ dẫn đến mù lòa nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Để chẩn đoán glôcôm bác sĩ nhãn khoa dựa vào ba yếu tố chính: Nhãn áp, Tình trạng đầu thị thần kinh, Thị trường. Trong đó tổn thương thị trường đặc hiệu glôcôm là một trong ba dấu hiệu quan trọng, ngoài việc giúp xác định chẩn đoán, nó còn giúp theo dõi, đánh giá sự tiến triển và đề ra hướng xử trí của bệnh.

Đo thị trường cũng có thể giúp bác sĩ quan sát thêm hệ thần kinh thị giác. Phần thị giác của hệ thần kinh bao gồm võng mạc, dây thần kinh thị giác và não bộ. Bất kỳ phần nào của hệ thần kinh thị giác có vấn đề cũng có thể thay đổi trường thị giác. Bằng cách lặp lại các bài kiểm tra thị trường trong khoảng thời gian đều đặn, các bác sĩ cũng có thể biết được tình trạng thị lực bệnh nhân đang tốt lên hay xấu đi.

Các trường hợp bác sĩ chỉ định đo thị trường: sang thương hắc võng mạc, sang thương đĩa thị, sang thương thần kinh nhãn khoa.

Ngoài ra, đo thị trường cho kết quả thông số chính xác, giúp các các bác sĩ dễ dàng hơn trong việc chẩn đoán các bệnh như:

• Bệnh tăng nhãn áp, thoái hóa điểm vàng,u thần kinh đệm thị giác
• U não bệnh đa xơ cứng
• Viêm động mạch thái dương
• Rối loạn hệ thần kinh trung ương
• Rối loạn tuyến yên
• Huyết áp cao, đột quỵ
• Sử dụng lâu dài một số loại thuốc (chẳng hạn như Plaquenil, hoặc hydroxychloroquine, cần đo thị trường hàng năm)
• Bệnh nhãn giáp – bệnh mắt liên quan tuyến giáp
• Bệnh lý thần kinh trung ương (khối chèn ép lên đường dẫn truyền thần kinh thị giác)

Đôi khi bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh làm lại bài kiểm tra trường thị giác để đảm bảo kết quả chính xác (ví dụ trường hợp bệnh nhân mệt mỏi, kết quả xét nghiệm có thể chưa phản ánh chính xác nhất).

Người bệnh sẽ được hẹn tái khám sau vài tuần, vài tháng hoặc một năm để đảm bảo không có vấn đề mới nào được phát hiện. Đo thị trường là một bước đặc biệt quan trọng trong điều trị bệnh tăng nhãn áp. Khi một bệnh nhân được phát hiện mắc bệnh glôcôm, việc đo thị trường cần được thực hiện thường xuyên để kiểm tra tính hiệu quả của phương pháp điều trị đang được áp dụng.

Đôi khi, người bệnh sẽ được hẹn tái khám sau vài tuần, vài tháng hoặc một năm để đảm bảo không có vấn đề mới nào được phát hiện. Đo thị trường là một bước đặc biệt quan trọng trong điều trị bệnh tăng nhãn áp. Khi một bệnh nhân được phát hiện mắc bệnh glôcôm, việc đo thị trường cần được thực hiện thường xuyên để kiểm tra tính hiệu quả của phương pháp điều trị đang được áp dụng.

Những người bị tiểu đường và huyết áp cao có nguy cơ cao bị tắc nghẽn mạch máu trong dây thần kinh thị giác và võng mạc. Đo thị trường là phương pháp cần thiết để theo dõi bất kỳ ảnh hưởng nào của những tình trạng này đối với thị lực. Trường nhìn của mắt bị hạn chế cũng có thể gây ảnh hưởng đến khả năng lái xe của người bệnh. Việc chủ động thăm khám mắt định kỳ sẽ giúp người bệnh phát hiện sớm và ngăn chặn kịp thời nguy cơ hình thành các căn bệnh có tỷ lệ gây mù loà cao như Glôcôm.

>>> Tham khảo chi tiết Gói khám tại Hệ thống Bệnh Viện Mắt Hitec tại đây

4. Các phương pháp đo thị trường mắt

4.1 Phương pháp ước lượng:
Là phương pháp so sánh thị trường của bệnh nhân và thị trường của bác sĩ.

4.2 Thị trường động:
Là phương pháp đo trong đó vật tiêu được di chuyển từ phía vùng không thấy về phía vùng thấy cho đến lúc nó được nhìn thấy.Phương pháp đo thị trường động có vai trò quan trọng trong xác định ranh giới bên ngoài của thị trường. Bằng việc thay đổi kích thước và cường độ test sáng, thị trường kế động cũng có thể xác định được các ám điểm trung tâm. Tuy nhiên, các ám điểm nông hoặc các ám điểm có bờ tương đối phẳng nằm ở phía mũi thường bị bỏ sót khi khám xét bằng thị trường kế động. Mặc dù thị trường kế động có thể dễ dàng xác định bờ của các ám điểm sâu nhưng lại không xác định được mức độ tổn thương sâu của ám điểm.

4.3 Thị trường tĩnh
Là phương pháp đo thị trường trong đó một kích thích tĩnh được cho hiện ở nhiều vị trí khác nhau. Bằng cách thay đổi cường độ kích thích và cho vật tiêu xuất hiện nhiều lần ở mỗi vị trí, người ta xác định được ngưỡng.

Phương pháp đo thị trường tĩnh là có độ chính xác cao, cho phép phát hiện và định lượng những tổn hại ở đáy mắt. Thị trường kế tĩnh có khả năng xác định tốt cả bờ và độ sâu của các ám điểm, giúp xác định ngưỡng cảm thụ ở nhiều điểm khác nhau trong thị trường từ đó vẽ nên bức tranh toàn cảnh của thị trường. Do việc phân tích ngưỡng cảm thị mất nhiều thời gian, gây mệt mỏi cho bệnh nhân nên người ta chỉ tập trung phân tích thị trường trung tâm, nơi xuất hiện những tổn hại sớm. Thị trường kế tĩnh ít giúp đánh giá toàn cảnh tổn thương thị trường về phía chu biên.

Máy đo thị trường Centerfield 2 của hãng Oculus, Đức hiện đại tại Mắt Hitec

Việc trang bị các thiết bị máy móc hiện đại giúp việc chuẩn đoán bệnh được chính xác hơn. Bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường và huyết áp cao cần chủ động thăm khám mắt định kỳ nhằm phát hiện sớm và ngăn chặn kịp thời các ảnh hưởng của bệnh lí tới mắt.